(29-01-2024)

Indië Verloren doet nu de ronde in de bioscopen. Google om een theater nabij uw woonplaats te vinden.

Check op: https://picl.nl/films/indie-verloren-selling-a-colonial-war/kijken/

Velen hebben de film al gevonden blijkens het feit dat de film een Kristallen Prijs heeft gekregen. Dat betekent dat er meer dan 10.000 betalende bioscoopbezoekers zijn geweest.

(23-12-2023)

Première "Indië Verloren - Selling a Colonial War"

De film werd in theater Carré gelanceerd op 11 november 2023, in het IDFA, het internationale  festival van de documentaire films.

Dit is de derde film die het ontstaan mede aan onze Stichting dankt, wederom vanuit een samenwerking met producent Holland Harbour.
Eerdere films waren Het Jaar 2602 (2009) met André van der Hout & Linda Lyklema, en Buitenkampers (2013) met Hetty Naaijkens.

Regisseur is In-Soo Radstake. Hij werkte een originele visie op het conflict van 75 jaar geleden goed uit, en slaagde er met enige lichtvoetigheid in om het verre van een zure film te maken. Ook geen eenzijdige film, waardoor hij recht doet aan de complexiteit van het onderwerp.

Vanaf 11 januari 2024 zal "Selling a Colonial War" in de bioscopen te zien zijn, Kijk ernaar uit! 

Hopelijk wordt de film een kaskraker. Maar dat daargelaten biedt deze documentaire film een nieuw perspectief voor Nederlandse geschiedschrijvers en de in bredere zin in geschiedenis geïnteresseerden. Dat nieuwe perspectief zit hem vooral daarin dat de Nederlands-Indonesische dekolonisatie-oorlog uitsteeg boven het interne conflict zoals de Nederlanders dat dachten in te kaderen, maar een zaak bleek waar de hele wereld, via Veiligheidsraad van de kort tevoren opgerichte Verenigde Naties, zich mee bemoeide.

De rest is geschiedenis. Ook Nederlandse geschiedenis.

(15-11-2023)

Willem Nijholt 1934-2023

Op 23 juni 2023 overleed Willem Nijholt.
Wij vroegen hem in 2006, toen wij "Het jaar 2602" voorbereidden, voor  ons Comité van Aanbeveling.
De jappenkampervaringen waren duidelijk een belangrijk deel van Willem's leven, in een carrière waarmee hij overigens die ervaringen ver oversteeg.
Dat kampverleden heeft hem nooit losgelaten, een verleden dat hij bij gelegenheden zeer indringend wist te verwoorden.
Wij zijn en blijven Willem Nijholt zeer dankbaar voor de morele steun die hij gaf aan ons filmproject.

(20-01-2022)

Op 11 januari 2022 provoceerde historicus Bonnie Triyana een Bersiap-rel, toen hij de Bersiap associeerde met racisme, niet racisme van de pemoeda’s, maar van Nederlanders die de term gebruiken. Commentaar hierop vindt u op de website van het Indisch Platform.

Hier gaan we verder in op de posities hierin van Nederlanders met een verleden in Indonesië, Nederlanders die zich ergeren aan de inkadering door historicus Bonnie Triyana.
Die Nederlanders zijn, naar hun positie in 1941-49, ruwweg in te delen in jappenkampbewoners, buitenkampers - of Indië-veteranen.
Jappenkampbewoners zijn meest Nederlanders zonder inheemse voorouders, buitenkampers zijn vooral Nederlanders met ook lokale voorouders. Bij ekaar hebben we het over zo’n 350.000 inwoners. En dan zijn er de (nakomelingen van) de 95.000 Indië-veteranen van toen.
In het discours, in Nederland en in Indonesië, is er voor de Indische Nederlanders weinig aandacht. En toch maakten ze 50% uit van de groep Europeanen in NOI.
Tesamen vertegenwoordigden de Europeanen in NOI een equivalent van 4% van alle Nederlanders. Nederlands-Indië was behalve het wingewest voor welks exploitatie Nederland gekapitteld wordt, ook een volksplanting. Dat is relevant, want koloniale volksplantingen hebben extra moeite met dekolonisatie, denk aan Algerije, Kenya, Rhodesia, Angola, Zuid-Afrika.
Vanuit het Indonesisch narratief, verwoord door Bonnie Triyana, was Nederland bezig met puur koloniale exploitatie. Maar Indische Nederlanders die zich tegen de nieuwe onafhankelijke Republiek verzetten, waren, anders dan Piet Lieftinck, niet gemotiveerd door bedreigde winsten uit de kolonie, maar door het dreigende verlies van hun eigen bestaansrecht in wat ook hun land was – Nederland hadden ze vaak nog niet bezocht.
De Nederlandse strijdmacht van 190.000 man telde niet alleen Hollandse witneuzen, maar ook 50.000 KNIL militairen die uiterlijk niet altijd verschilden van hun Indonesische tegenstanders, en van wie een deel zich uiteindelijk na de soevereiniteitsoverdracht kon aansluiten bij de Indonesische TNI.
De Indonesische onafhankelijkheidsoorlog had aldus ook kenmerken van een burgeroorlog. KNIL-lers werden structureel in patrouilles ingezet samen met de nieuwkomers uit Nederland, omdat zij de taal, de mores, en het terrein kenden.
Zie je de Nederlandse inzet in die strijd uitsluitend als een Europees expeditieleger dan mis je inzichten in het hoe en waarom van sommige aspecten van de strijd.
Ook de Indonesische strijdkrachten waren heterogeen. Sommigen waren oud-KNIL-lers, met professionele militaire training, maar gedeeltelijk waren het jongelieden, daarom pemoeda’s geheten, wier fanatisme in de weg stond van het volgen van fatsoenlijke oorlogsgedragsregels.
Anders dan Triyana vreest scheren Nederlanders met Indische ervaring niet elke Indonesiër over één kam, zij kennen het verschil tussen TNI en Pemoeda. De bersiaptijd, het eerste halfjaar van machtsvacuüm na de Japanse capitulatie van 15/8/1945, ontleent zijn naam aan die tijd zelf, doordat elke aanval op Nederlandse en Chinese burgers werd ingeluid door de kreet “Bersiap!”
Dat de Indonesiërs van nu aan de bersiaptijd geen actieve herinnering hebben is waar. Maar dat Nederlanders met herinneringen aan de Indonesische revolutie zich die tijd wel degelijk als zodanig herinneren is evenzeer een te respecteren feit.
Als Indonesische historici de term bersiap als racisme inkaderen is dat gewoon onwetendheid, onvoldoende door nieuwsgierigheid gecorrigeerd. Het gemak waarmee sommige Nederlanders zonder Indië-binding dan maar de “racistische” term willen vervangen door nietszeggende woorden, verraadt gemakzuchtige onverschilligheid voor de gevoelens van een belangrijk deel van hun landgenoten.
Zo wordt Bersiap-ontkenning door betrokkenen gevoeld als ontkenning van een belangrijk feit uit hun bestaan, zo niet hun bestaan zelf.

(12/9/2021)

Op 9 september 2021 overleed jhr mr A A Loudon, lid van ons Comité van Aanbeveling.
Vanaf onze oprichting in 2007 stelden wij ons ten doel het actueel houden van de Nederlandse geschiedenis in Nederlands-Indië, met name voor de slachtoffers, en hun nazaten, van de verwoestende oorlog met Japan.
Wij zagen dat Aarnout Loudon zich rustig, gedreven en effectief hiervoor en voor de slachtoffers ervan had ingezet, en vroegen hem of hij deel wilde uitmaken van ons Comité van Aanbeveling, hetgeen hij van harte deed.
Daarbij ging hij veel verder dan het louter lenen van zijn naam aan een goede zaak. Wij mochten hem verwelkomen bij beide films die wij hielpen tot stand brengen. Hij dacht met ons mee over opzet en financiering van onze Stichting. En bij het voorbereiden van onze verdere films, nu over de de Nederlandse inzet in de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd, nam hij de moeite ons advies te geven dat wij ter harte hebben genomen.
Wij gedenken hem met dankbaarheid.

(15/5/2019)

Ons bestuurslid van het eerste uur, Connie Suverkropp, is helaas op 15 mei 2019, 87 jaar oud, overleden.
Haar betekenis voor de Stichting is cruciaal. Onze eerste vergadering was bij Connie thuis, en zij heeft vrijwel tot het laatst in het Bestuur geparticipeerd.
Connie's ouders en twee van haar grootouders overleefden de oorlog in Indië niet, en zodra Connie, na een lang verblijf in Zwitserland, haar leven hier te lande weer op de rails had gezet heeft zij actief meegedaan met verenigingen als de KJBB en de stichting Gastdocenten WO-2 Zuidoost Azië, van welke laatste stichting zij lange tijd secretaris was.
Wat Connie dreef was de wens om de geschiedenis van haar familie in Indië en het grotere geheel waar die geschiedenis deel van uitmaakte, niet onder het tapijt te laten vegen. Zoals ze zelf zei "U begrijpt dat dit verleden een van mijn redenen is om mee te werken aan de Stichting Gastdocenten werkgroep ZO-Azië. Ik wil de mensen die uit Indië hier kwamen en die er bleven, blijven eren en in herinnering blijven houden.". Ze kon fel zijn op voor haar belangrijke zaken, maar was persoonlijk erg bescheiden en liet graag anderen delen in de successen waar zij bij betrokken was.

In 2008 kreeg Connie voor haar werk een onderscheiding: Ridder in de orde van Oranje-Nassau.

(7/6/2018)

Stacheldraht und Bambusspeere
Door Bruni Adler
ISBN 978-3-86351-470-9
472 p

Stacheldraht und Bambusspeere (Prikkeldraad en bamboe speren) beschrijft de ingewikkelde situatie na de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië, die zijn effect niet miste op Indonesiërs, Nederlanders, Japanners en andere nationaliteiten.
Bruni Adler, Duitse schrijfster en journalist met een achtergrond in sociale psychologie, raakte geïnteresseerd in de ervaringen van Duitsers in toenmalig Nederlands-Indië met name na de Duitse inval in Nederland van 10 mei 1940.
Voor het boek verbreedde zij haar benadering en bevroeg 40 getuigen over het eind van het Nederlandse gezag in Indonesië. Zes Nederlandse getuigen (van wie twee bestuursleden van de Stg Educatie Nederlands-Indië), en de anderen waren Indonesiër, Japanner of Duitser. De vertellers zijn open, wellicht geholpen erdoor dat de schrijfster noch Indonesische noch Nederlandse is.
Het werd een uitstekende introductie tot de rijke schakering van mensen en meningen omtrent Indonesië’s onafhankelijkheidsstrijd.
Treffend is de diversiteit van levenservaringen van de vertellers, allen verblijvend in Indonesië tijdens de onafhankelijkheidsstrijd. Veel onwetendheid bij de ene groep over de ervaringen en standpunten van de andere.
De abrupte internering van Duitsers volgend op de invasie in Nederland was bij mij bekend, maar zonder de détails van de ervaringen.
Het boek geeft ons de geschiedenis vanuit de ooggetuigen. Die authenticiteit, op zichzelf een plus, riskeert tegelijk het weergeven van soms subjectieve inzichten met enige afstand tot de werkelijkheid. De schrijfster heeft dit probleem ondervangen met hoofdstukken waarin de historische werkelijkheid wordt gegeven. Plus een uitgebreide index waarin termen en begrippen worden uitgelegd.
Menig Indonesische verteller beschrijft de onafhankelijkheidsoorlog als in zekere zin een burgeroorlog: ze dachten Nederlandse soldaten te bevechten, maar vaak bleek onder de Nederlandse helm van de tegenstander een Indonesisch gezicht te zitten.
Bij de Indonesische vertellers valt niet zozeer haat op jegens Nederlanders als wel enthousiasme voor “merdeka”, onafhankelijkheid los van Nederland.
Ik verwacht dat het boek zijn lezers vindt onder diegenen met gevoel voor de ingewikkeldheid van geschiedenis in het algemeen, en die van Indonesië in het bijzonder.